De verkiezing van Donald Trump tot president is allemaal onze eigen schuld. Volgens psycholoog Steven Pont komt het doordat we alleen aan onszelf denken. Hij zegt dat we het collectieve belang uit het oog zijn verloren. ‘Beschaafde mensen zijn niet zichzelf maar passen zich aan,’ schrijft hij in een prikkelend opiniërend artikel in de Volkskrant.
Onder het mom van zelfontwikkeling, heb ik me juist net afgezet tegen alle conventies die de samenleving mij opdringt. Het voelt als een bevrijding. Ik prent mezelf telkens in dat het mooiste dat ik kan worden mezelf is. En dan pleit zo’n psycholoog, die ik als verstandige mensen beschouw, ervoor dat ik moet stoppen met ‘lekker mezelf zijn’.
Steven Pont onderbouwt zijn mening met een pakkend voorbeeld: Donald Trump. Die doet precies wat hij wil en ontslaat iedereen die hem tegenspreekt. Natuurlijk vind ik het ook verderfelijk dat een democratisch gekozen leider schijt heeft aan de mening van de meerderheid en zijn mening verheft tot de waarheid. Maar Steven Pont vindt Trump precies de leider die onze vrije wereld, waarin iedereen zichzelf mag zijn, verdient. Want Donald Trump is volkomen zichzelf.
De psycholoog stelt dat de cultuur van ‘jezelf kunnen zijn’ is doorgeschoten. Onze sociale vaardigheden hebben we juist om voor het collectieve belang te denken, in plaats van alleen aan jezelf. Hij illustreert dat diezelfde sociale vaardigheden zorgen daten we ons netjes aan de verkeersregels houden. Of keurig achteraan de rij voor de kassa aansluiten.
Nu sluit ik allang niet meer braaf achteraan aan in de rij voor de kassa. Albert Heijn heeft namelijk zelfscanners. Steven Pont vindt het zelfscannen vast een uitwas van de geïndividualiseerde samenleving, maar ik word er een beter mens van. Ik heb geen geduld voor bejaarden die tergend langzaam hun boodschappen op de band zetten. En gesprekken aanknopen met kassameisjes omdat zij wanhopig verlegen zitten om contact. Misschien schiet ik door in het opkomen voor mijn eigen belangen maar ik heb wat beters te doen dan nodeloos lang wachten in een rij.
Ik vind het uitstekend dat er zoveel aandacht is voor ‘jezelf zijn’. Mijn ervaring is dat als je goed voor jezelf bent, je ook goed voor anderen kunt zijn. ‘Ga op zoek naar degene die je voor je medemens wilt zijn,’ schrijft de psycholoog ergens in het artikel. Dat vind ik een mooi streven. Op de voorwaarde dat ik, bij vlagen, met niemand rekening hoef te houden en lekker mezelf mag zijn.
Mooi stukje. Jezelf zijn mag, dat vind ik ook. Zo functioneer ik beter en ben ik een aardiger mens.
Ik heb dezelfde ervaring. Niet jezelf zijn zorgt alleen maar voor opgekropte emoties. Dat komt er geheid een keertje uit op een ongepast moment.
Ben het deels met je eens. Natuurlijk is ‘ik’ belangrijk, maar niet ten koste van alles. niet alles moet maar kunnen, niet alles moet maar gezegd kunnen worden.
Ik vind dat bijna alles gezegd mag worden. We hebben ten slotte een vrijheid van meningsuiting. We mogen wat meer weerbaar zijn tegen alles wat er wordt gezegd. Bepaalde zaken krijgen een weerwoord van mij. Andere dingen raken me niet. Als iemand een mening geeft zegt dat zo vaak meer over iemand zelf dan over iemand anders (dat geldt zelfs voor het bovenstaande stukje).
Een groot nadeel van dat hele ‘jezelf zijn’ is wel dat je alle kritiek meteen de mond snoert. Je kunt nooit zeggen: ‘Waarom zit die idioot op een skippybal te jodelen?’ Dat is dan niet idioot, die gast is “zichzelf”.
Wat mij betreft gaan we veel te ver met het ‘jezelf zijn’ en mensen ‘in hun waarde laten’. Kritiek is nauwelijks meer aan de orde, want je zou maar iemand kwetsen.
Het gaat mij niet om kritiek. Ik vind dat iedereen de ruimte moet nemen om zichzelf te zijn, en de redenatie van de psycholoog dat we te weinig naar het collectieve belang kijken nogal onzinnig.
Als iemand op een skippybal zit te jodelen dan moet hij/zij dat vooral zelf weten. Tenzij het midden in de nacht is. En dan kom ik er mijn bed voor uit om daar een portie ongezouten feedback op te geven. Ik schuw geen kritiek mits het opbouwend is. En kwetsen is een keuze. Niemand hoeft iets met mijn feedback of kritiek te doen namelijk.
Mooi stuk Paul!
Eens.
Niks mis met aan jezelf denken. Ik heb als motto ‘wat je niet wilt dat jezelf geschiedt et cetera’… Ik denk dat je icm af en toe lekker aso en egoïstisch zijn, een heel eind komt. Ook voor je medemens.
Ja, jouw motto die gebruik ik af en toe ook. En lekker egoïstisch dat ben ik vooral als ik mezelf heerlijk heb teruggetrokken. Daar doe ik weinig andere mensen kwaad mee.
Laten we het er maar op houden dat zowel té weinig aandacht voor jezelf , als té veel aandacht voor jezelf weinig goed doen .
Tja, als ik het zó kernachtig uit ga drukken, dan houd ik geen stukjes meer over natuurlijk :-)
Wellicht iets teveel viva- en tegeltjeswijsheid, maar volgens mij kun je pas echt iets voor een ander betekenen als je tevreden bent met jezelf; goed in je vel zit. Daar zijn ook allerhande onderzoeken en modellen (Maslov?) voor. Wellicht is Trump zo idioot bezig omdat ie nooit tevreden is met zichzelf? En is iedereen zo boos op onze premier juist omdat ie altijd zo relaxt zichzelf is?
Het model van Maslov geeft zeker handvatten om dit te staven vanuit de psychologie. Ik denk dat, ergens, heel diep van binnen, Trump een onzekere man is. Net zoals de meesten van ons trouwens, mijzelf incluis.
Op mijn vorige school hadden wij als taak de leerlingen te helpen met het vinden van de beste versie van henzelf.
Ach, zo bedenkt eenieder weer een mooie spreuk of uitdrukking.
Optimistische groet,
Vind ik ook een mooie variant, Rob. En goed dat scholen daar mee bezig zijn. Alleen kennis daar kom je ook niet ver mee in de wereld.